Zeepzieden basics #3: Veiligheid

Dit het belangrijkste artikel in de hele serie over zeepzieden: vandaag gaat het over je veiligheid! Hoe je je zeep ook maakt, wat je ook gebruikt, hoevaak je ook probeert – zorg dat je veilig werkt om ongelukken te voorkomen.

Omdat ik op Ecohobbit meerdere zeeprecepten ga publiceren, is het misschien wel een goed idee om jullie in te wijden in de basics van het zeepzieden (of soaping). Zeepzieden is absoluut niet moeilijk, maar je moet wel een beetje investeren in wat basics, nauwkeurig werken en weten hoe je veilig te werk gaat. Daarom een handige serie om iedereen die zich hier in wil verdiepen, wat wegwijs te maken.

Edit: Op 8 februari 2019 is er een stukje toegevoegd aan deze handleiding over het rijpen van je zelfgemaakte zeep (curing). Dit omdat er een vraag binnenkwam van iemand die haar zeep al na korte tijd wilde gebruiken en hier jeuk van kreeg. Ik noem het in iedere zeeprecept: laat je zeep écht 6 weken rijpen voor je hem gebruikt!

Bij het maken van zeep werk je met een aantal agressieve ingrediënten en hete olie. Ik zou het vreselijk vinden als je brandwonden oploopt. Vooral de natriumhydroxide is een gevaarlijk ingrediënt waar je voorzichtig mee moet omspringen. Dit spul is een zeer sterke base (zegmaar het tegengestelde van maagzuur of zoutzuur) en je kunt daadwerkelijk brandwonden krijgen omdat dit spul zo bijtend is. Het heet niet voor niets ook wel bijtende soda. Veiligheid is dus je hoogste prioriteit!

Veiligheidsprotocol

1 – Zorg dat je niet gestoord wordt

De deurbel happens sometimes, maar wat ik vooral bedoel is dat je absoluut geen kinderen of huisdieren in de buurt wilt hebben. Stel je voor dat ze iets doen waardoor je per direct alles uit je handen moet laten vallen, of nog erger: dat ze zelf iets omgooien en over zich heen krijgen! Zorg dat je jezelf opsluit in een aparte kamer, en dat je partner ervoor zorgt dat je kinderen en huisdieren ook echt niet die kamer binnenkomen uit nieuwsgierigheid. Een ongeluk zit in een klein hoekje – je zal maar wat natronloog op je kind morsen of over je kat struikelen.

2 – Zorg voor goede ventilatie

Werk naast een open raam of onder de afzuigkap die je op maximale stand aan zet. Wanneer je je NaOH kristallen in je water gooit, komen hier wat dampen vanaf die niet al te prettig zijn om in te ademen. Ze zorgen vooral voor hoesten en een nare, droge keel.

3 – Lange mouwen en pijpen

Trek een shirt aan met lange mouwen en een broek met lange pijpen. Hoe meer huid er bedekt is, hoe beter. Zelfs een spettertje natronloog kan al erg vervelend aanvoelen.

4 – Schort

Optioneel, maar fijn om een extra laagje te hebben voor de natronloog je huid kan bereiken, mocht je de hele kan omgooien.

5 – Huishoudhandschoenen

Ook in het kader: hoe meer huid je bedekt hebt, hoe beter. En je handen zitten in de ultieme gevarenzone.

6 – Veiligheidsbril

Je ogen zijn ontzettend kwetsbaar. Zet een veiligheidsbril op. Je wilt niet blind worden. Deze kun je gewoon bij de bouwmarkt kopen.

Dit klinkt allemaal heel serieus, en dat is het ook. Zodra je niet aan één van deze voorwaarden kan voldoen, ga dan niet zeepzieden. Stel het uit tot een moment dat je wél genoeg tijd hebt alleen, of totdat je handschoenen en een bril hebt gekocht.

Zorg dat je veilig ingepakt bent VOORDAT je ingrediënten gaan klaarzetten en pas weer uitpakt wanneer je alles hebt afgewassen.

7 – Curing

Wanneer je je zeep hebt gemaakt, is het nog niet helemaal klaar met de veiligheid. Na een paar dagen kun je je zeep al in blokjes snijden, maar daarna moet je je zeep MINIMAAL 6 weken laten rijpen.

De verzepingsreactie is namelijk geen instantreactie: soms moeten NaOH- en oliemoleculen elkaar nog even “vinden”. Wanneer je een verse zeep uit de mal haalt, is het al wel een vaste substantie die je in blokjes kunt snijden, maar nog niet alle natriumhydroxide is gereageerd met de olie. Hierdoor heeft de zeep een ontzettend hoge pH, wat huidirritatie kan geven wanneer je hem direct gaat gebruiken. Niet doen dus!

Zelf leg ik altijd een kaartje bij mijn zeep met daarop de datum dat hij is gemaakt, de datum waarop ik hem uit de mal heb gehaald, en de datum waarop hij veilig te gebruiken is: dat is de ontmal-datum + 6 weken. Hierna kun je je gesneden blokjes veilig gebruiken.

De tweede reden dat je zeep zo lang moet rijpen, is omdat het water eruit moet verdampen: anders verandert je blokje zeep bij het eerste gebruik in een bergje blubber. Zet je blokjes zeep na het snijden dus rechtop neer met een beetje ruimte ertussen. Dit heeft verder geen invloed op de veiligheid.

Veel plezier en zeep veilig! In het laatste artikel zal ik jullie mijn stappenplan voor het maken van een lekkere zeep geven. Dit stappenplan kun je bij ieder recept aanhouden. Stay tuned!

Comments

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Scroll naar boven